Gıda Teknolojisi

Görüşlerini sorduğumuz sektör temsilcileri, Türk ihracatçılarına uygulanan yüksek vergiler sebebiyle kanatlı ürünleri ihracatının yok denecek kadar az olduğunu belirterek bu konuda yakın bir zamanda olumlu gelişmelerin beklentisi içinde olduklarını açıkladılar. Üreticiler ayrıca teşvik oranlarının da artırılması gerektiğini belirtiyorlar.

Türk tavukçuluk ve yumurtacılık sektörünün ihracatı geliştirme çalışmaları kapsamında geride bıraktığımız Eylül ayında bazı önemli adımlar atıldı. Mısır ve Rusya’ya çıkarma yapan sektör temsilcileri, yapılan karşılıklı görüşmeler ile başta yüksek vergi olmak üzere bu ülkelere yapılan ihracatın önünde bulunan sorunlara çözüm yolları aradı. 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 12-14 Eylül tarihlerinde Mısır’a gerçekleştirdiği ziyaret ile eşzamanlı olarak düzenlenen ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın başkanlık ettiği Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı’na sektörü temsilen Kanatlı ürünleri Tanıtım Grubu Başkanı Şahin Aydemir katıldı. Gerçekleştirilen temaslarda, iki ülke arasında daha önce ihdas edilen serbest ticaret anlaşması kapsamında yer almadığı için tavuk, yumurta ve civcivden alınan %35’lik yüksek vergi oranlarının düşürülmesi ile ilgili üst düzey yetkililerle görüşmeler gerçekleştirildi. Görüşmeler esnasında Mısır’ın AB’den gelen tavuk ürünlerine sıfır gümrük aldığını, Türkiye’den gelenlere ise yüzde 30-35 vergi uyguladığını belirten Bakan Zafer Çağlayan, “Müslüman tavuklara niye daha fazla gümrük koyuyorsunuz’ dedi. Mısır’ın sektör ile ilgili uyguladığı vergi oranlarının düşürülmesi için iki yıldır çalışmalarını sektör temsilcileri ile birlikte sürdüren Şahin Aydemir, bu kez sonuca çok yaklaşıldığını ve bir sonraki Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı’nda (KEK) çözüm önerileri getirileceği yönünde sözler alındığını aktardı.

Mısır tarafından Türk ihracatçılarına uygulanan yüksek vergiler sebebiyle kanatlı ürünleri ihracatının yok denecek kadar az olduğunu ifade eden Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu Başkanı Şahin Aydemir, “Mısır’ın AB ülkelerine 5 bin tona kadar ,5 vergi uygulaması, AB’ye üstünlük sağlıyor. Ülkemize uygulanan %35’lik yüksek vergi oranlarının düşürülmesi ile ilgili bu ziyaret sırasında, öncesi ve sonrasında üst düzey yetkililerle birçok görüşmeler gerçekleştirildi. Ziyaretin ekonomik açıdan gayet olumlu geçtiğini rahatlıkla söyleyebilirim. İhracatçılarımız Mısır pazarının büyüklüğünü ve mevcut potansiyeli fark ederek değerlendirmelerini bu yönde yapmış ve yapmaya devam etmektedir. Mısır, sektörümüz açısından önemli potansiyel bir pazardır. Son yıllarda Türk ürünlerinin Avrupa kalitesinde ve daha uygun fiyatlarda olduğuna dair bir imaj oluştu. Bu imaj önemli bir etken olup korunmasında tüm firmaların dikkatli olması yerinde olacaktır. Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı’nda atılacak önemli adımlar, devlet destekleri ve sektörümüzdeki birçok kuruluşun çabalarıyla Mısır’ın ihracat pazar yelpazesine dahil edilmesinin sağlanacağını düşünüyorum. Çünkü Mısır, ülkemiz ile geçmişten çok daha fazla yakınlaşmak istiyor. İlişkileri olması gereken noktaya getirme çabaları ve istekleri var. Önümüzdeki süreçte bunları daha iyi görecek ve değerlendirebileceğiz” diye konuştu.

Rusya’da yeni ilişkiler kuruldu

İhracatı geliştirme faaliyetleri kapsamında Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu’nıun ikinci durağı Rusya oldu. Başkent Moskova’da 13-16 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilen World Food Moscow 2011 Fuarı’na Tanıtım Grubu’nu temsilen üyeler Hamdi Ekiz ve İsmail Özcan ile İstanbul İhracatçı Birlikleri Ar-Ge ve Koordinasyon Şube Müdürü Selçuk Şağban katıldı. Gerçekleştirilen temaslarda önemli firmalarla görüşmeler yapan Tanıtım Grubu yetkilileri olumlu gelişmeler olacağını belirttiler. Arjantin, Brezilya, Türki Cumhuriyetler başta olmak üzere Fransa ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden özellikle Afrika pazarı için mal talepleriyle karşılaşan sektör temsilcileri, önümüzdeki günlerde bu alıcıların VIP alım heyeti çerçevesinde Türkiye’ye davet etmeyi planlıyor. İstanbul İhracatçı Birlikleri’nden alınan bilgide, Rusya tarafından tavuk ve hindi konusunda onaylanmış 11 Türk tesisinin bulunmasına rağmen özellikle ABD fiyatları ile rekabet edilemediğinden pazara tavuk ile girilemediği belirtiliyor.

Tavuk ve yumurta üreticileri Mısır ve Rusya’ya gerçekleştirilen ziyaretler ve beklentileri ile ilgili olarak şunları söyledi:   

Yeni pazarlara girerken geçici ihracat desteği verilmeli

Kanatlı Tanıtım Grubu olarak Rusya 'da önemli firmalarla temas kurulduğunu ve yapılan görüşmelerin olumlu gelişmeler olacağının sinyallerini verdiğini belirten Beypiliç Genel Müdürü Teoman İnal, Mısır’ın Türkiye’den piliç eti, yumurta ve civcivden aldığı yüksek vergi oranlarının düşürülmesi ile ilgili üst düzey yetkililerle görüşmeler gerçekleştirilmesini ve çözümüne yönelik sözler alınmasını olumlu gelişmeler olarak değerlendirdi. Beypiliç’in Irak, İran, Tacikistan, Azerbaycan, libya, Kongo, Gürcistan ve Bosna Hersek’e ihracat gerçekleştirdiğini açıklayan İnal, “Kaliteli ürün anlamında girdiğimiz pazarlarda kendimizi çok hızlı bir şekilde kanıtlıyoruz ve istenilen ürün olmayı başarıyoruz. Yeni pazarlara girerken geçici süreli ihracat desteği verilmesi halinde, bu pazarlara çok rahat bir şekilde gireceğimizi ve kalıcı olacağımızı düşünüyorum Bunun yanı sıra, bizler tanıtımları gerçekleştirsek de ülkeler tarafından izin verilmemesi durumunda ihracatımızı geliştirmemiz mümkün değil. Bu yüzden hedef pazarların belirlenmesi ile birlikte ülke izinlerinin çıkarılması ve böyle bir desteğin de sağlanması gerekir” dedi.

Kaliteli ürün, lojistik hattı ve teşvikler Rusya pazarını açacak

Bütün hindi ve hindi fileto gibi ürünleri ile sadece Türkiye’den değil bölgeden Rusya’ya kanatlı eti ihracatı yapan tek işletme olduklarını söyleyen Alp Hindi Dış Ticaret ve Ar-Ge Müdürü Mustafa Yılmaz, 2010 yılında Rusya’dan gelen talep üzerine Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın da girişimleri ile Rusya ile kanatlı eti ihracatı üzerine görüşmelerin başladığını, ancak Türkiye’den birkaç konteyner dışında ihracat gerçekleştirilemediğini anlattı. Bu süre içerisinde Türkiye’deki piliç üretimi yapan entegre firmaların fiyat rekabeti ve Rus tarafının isteksiz duruşundan dolayı bu pazardan uzaklaştığını ifade eden Yılmaz, firma olarak Rusya’daki Hindi pazarı ile ilgili çalışmaları sürekli devam ettirerek pazarda adlarını duyurmayı başardıklarını açıkladı. Rusya’nın kanatlı eti için dünyanın en büyük pazarlarından biri olmasına rağmen kendi üreticilerini ciddi destek ve yeni yatırımlar ile teşvik ederek üretime yönlendirdiğini, böylece gelecek yıllarda gıdada dışa bağımlılığı azaltma yoluna gittiğini ve yatırımcıları ülkelerine davet ettiğini anlatan Mustafa Yılmaz şöyle konuştu:

“Ülkemizde son 20 yılda gelişen, profesyonelleşen ve dünyada iyi bir yere sahip olan  entegre üretim Rusya’da yatırım olarak değerlendirilmelidir. Buna rağmen Rusya iyi bir pazar olmaya devam edecektir. Rusya’ya ihracatın geliştirilmesi için üç ana başlıkta ciddi çalışmalar yapılması gerektiğini düşünüyorum. Pazarda Brezilya ve ABD menşeeli mallara göre kalite farkımız ortaya konularak katma değer kazandırılmalıdır. Lojistik tedarik hattı Çin, Ukrayna, Bulgaristan ve Romanya’dan transit geçişler için anlaşma sağlanarak maliyetler düşürülmelidir. Avrupa Birliği tarafından ton başına  400 Euro’luk ihracat desteği, ülkemizde maalesef daha azdır. Rusya ile ithalat ihracat rakamlarımız göz önünde bulundurularak bu ihracat desteğinin AB seviyelerine yükseltilmesi gerekmektedir. Bu üç başlıkta yapılacak çalışmalar, Brezilya, ABD ve Avrupa Birliği ile rekabet etmemizi sağlayacaktır.

Mustafa Yılmaz, Mısır yönelik ihracat çalışmalarının uygulanan gümrük verileri nedeniyle kendilerini zorladığını ve verginin kaldırılmasıyla ciddi bir pazarın ihracatçıları beklediğini sözlerine ekledi..

Kanatlı ürünleri ihracatında Mısır ile yaşanılan diğer sorunlar

Mısır gümrüklerinde bürokrasinin ağır işliyor olmasının önemli bir sorun olduğu belirtiliyor. Son dönemde yapılan iyileştirmelere rağmen Mısır’da gümrük işlemlerinde otomasyona geçilemedi.

Türkiye’den Mısır’a ihraç edilen ürünlerin genellikle Uzakdoğu ülkelerinde taklitleri yapıldığı

İçin, 2007 yılından itibaren Mısır’a her türlü ürünün ithalatında, mense şahadetnamelerinin, faturaların ve bazı durumlarda satıcı-alıcı arasındaki sözleşmenin mense ülkesindeki Mısır konsolosluklarında onaylanmış olması zorunludur. Türkiye’deki Mısır konsoloslukları, idari bir kararla anılan mense şahadetnamelerinin ilk önce İstanbul’da Valilik’te veya Ankara’da Dışişleri Bakanlığı’nda onaylanmasını şart koşuyorlar. Bu durum firmalar açısından ilave maliyet ve külfetler oluşturuyor.

Mısır devriminden sonra sistemde yetkililerin ve sistemin oluşma sürecinde işleyişte ve güvenlikte bazı sorunlar oluşuyor.

Türk tavuk üreticilerine 40 dolarlık teşvik

Avrupa Birliği ülkeleri tavuk üreticilerine ton başına 400 Euro, ABD ise ton başına 600 dolara yakın teşvik verirken bu rakam Türkiye’de sadece 35 – 40 dolar civarında seyrediyor.