Gıda Teknolojisi

Meyve suyu endüstrisinde 1967 yılından beri faaliyetlerde bulunan Donald Sporn, ABD'nin önde gelen meyve suyu ürünleri üreticisi olan Johanna Foods, Inc., şirketinin Marketing Başkan Yardımcısı ve 2004 yılında da kıdemli başkan yardımcısı olarak emekli olmadan önce, satış ve lojistik alanlarında sorumluluk düzeyi giderek artan konumlarda görev aldı. Kontrat imalatında, özel etiketli markalarda ve markalı ürünlerde sahip olduğu deneyim, emekliliğinden itibaren endüstri içerisinde bir danışman olarak devam etmesini sağladı. ABD Ulusal Meyve Suyu Ürünleri Birliği’nin başkanlığını da yapan Sporn, bilimsel ve teknik komisyon, halkla ilişkiler ve üyelik komisyonu, yönetim kurulu dâhilinde hizmet vermek üzere 2002 yılında Uluslararası Meyve Suyu Üreticileri Federasyonu’na (IFU) atandı. Şu anda IFU’nun başkanlığını yüreten Donald Sporn, MEYED’in organizatörlüğünde 30 Mayıs’ta İstanbul’da gerçekleştirilecek olan Dünya Meyve Suyu Günü’ne konuşmacı olarak katılacak. Sporn ile meyve suyu sektörünün son durumunu, Türkiye’nin sektördeki konumunu ve avantajlarını konuştuk.

Uluslararası Meyve Suyu Üreticileri Federasyonu’nun (IFU) yapısı, üye sayısı ve faaliyet alanları hakkında bilgi verebilir misiniz?
IFU 1949 yılında kurulmuştur ve Genel Sekreterliği Fransa’nın başkenti Paris'te bulunmaktadır. Şu anda IFU, 6 kıtada 29 ülkeden üyelere sahiptir. Üyelikler, ulusal meyve suyu birlikleri, meyve suyu üreticileri ve endüstri içerisindeki ilişkili üye tedarikçilerden oluşuyor. IFU, CODEX dâhilinde STK statüsünde olup bu nedenle CODEX toplantılarında aktif şekilde katılım gerçekleştirerek, CODEX yönetmeliklerine katkıda bulunmaktadır.  IFU içerisinde üç temel aktif komisyon bulunuyor. Bilimsel ve Teknik, Yasama ve Analiz Yöntemleri.
IFU Analitik Yöntemleri, meyve suyu ürünleri için, doğruluk, değerlendirme ve kalite güvenceye yönelik kullanılan, dünya kapsamındaki bir metodoloji olarak tanınıyor.

2012’DE DÜNYADA SATIŞLAR  19 MİLYAR DOLARA ERİŞTİ
Dünya meyve suyu endüstrisinin büyüklüğüyle ilgili rakamsal bilgileri bizimle paylaşabilir misiniz?
En son rakamlar, 2012 yılındaki küresel meyve suyu endüstrisi satışlarının 85 milyar litre hacimle, 19 milyar dolar olduğunu göstermektedir. 0 meyve suyu, dolar değerlerinin %40'ını ancak hacmin sadece %25'ini temsil ederken, nektarlar ise, dolar değerlerinin 'unu ve hacmin 'ini temsil ediyor. Meyvesel içecekler, kategorinin geri kalanını oluşturmaktadır (dolar değerlerinin %41'i ve hacmin %57'si). Bir takım meyve suyu ürünleri sık sık mandıra ve diğer endüstrilerdeki tesislerde paketlendiklerinden dolayı, endüstrideki istihdam bilgilerinin elde edilmesi zor olabiliyor. Küresel anlamda, yerel meyve mevcudiyeti ve tat tercihleri nedeniyle ürünler sonsuz bir çeşitlilikte listelenmektedir.

Dünyada meyve suyu tüketimine ilişkin bilgileri aktarabilir misiniz? Tüketimin en yüksek ve en düşük olduğu ülkeler hangileridir?
Tüketim özellikleri dünyanın her yerinde ve meyve suyu kategorisi kapsamında büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. Kişi başı 0 meyve suyu tüketimi 33 litreyle Kanada’da en yüksek iken, en düşük kişi başı 0 meyve suyu tüketimi .01 litre ile Nijerya’da görülmektedir. Nektar tüketimi BAE’de kişi başı 29 litre ile yüksek bir değer verirken, Endonezya’daki tüketim sadece kişi başı .06 litre olarak gerçekleşmektedir. Meyvesel içeceklerin (genellikle ’dan daha az meyve suyu içerikleri vardır) kişi başı tüketimi 41 litre ile Slovenya’da en yüksek iken, kişi başı .41 litre ile en düşük rakamları Nijerya’da göstermektedir.                                       

Genel olarak 0 meyve suyu daha kalkınmış ve zengin ülkelerde daha fazla olurken, nektarların ve meyvesel içeceklerin harmanlarının daha yerel tatlara hitap ettiği görülmektedir. Kişi başı tüketimin, nüfusa ulaşmak için uygun lojistik imkânların olmadığı, gelişmekte olan ve büyümeye çalışan ekonomilerde, bu kategorilerden yararlanmak konusunda kişi başına düşen gelirin yetersizliği ile birleştiğinde, daha düşük düzeylerde meydana geldiği görülmektedir.

Son zamanlarda meyve suyunda öne çıkan trendler ve tüketici tercihlerinden bahsedebilir misiniz?
En popüler meyve suları portakal ve elmadır. Ancak yerel tat tercihleri ve dünyanın farklı bölgelerindeki meyve elde edilebilirliği nedeniyle bu farklı bölgeler/ülkelerde, diğer meyve suyu tatlarının daha ağır bastığını görebilirsiniz. Endüstri içerisinde son zamanda oluşan trend, “süper meyveler” denilen şeyleri diğer meyve suyu tatları ile harmanlayarak, bu “süper meyvelerin” anti-oksidan özellikleri ve benzersiz tat profillerinden yararlanılması üzerinedir.

150 ÜLKEDE TÜRK MEYVE SULARI İÇİLİYOR
Dünya meyve suyu üretiminde Türkiye’nin konumunu değerlendirir misiniz? Size göre Türkiye’de meyve suyu sanayi nasıl bir görünüme sahip?
Avrupa ve Asya arasında köprü kuran coğrafi konumu nedeniyle Türkiye, meyve türleri ile ilgili büyük bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Mevcut araziler ve uygun iklimsel koşullar nedeniyle Türkiye, küresel meyve suyu pazarındaki payını daha da artırma potansiyeline sahiptir. Türkiye, yüzyılın başından itibaren küresel pazardaki payını tutarlı bir şekilde artırmıştır ve bugün ihracatı, küresel meyve suyu pazarının %1,7’sini oluşturmaktadır. Tahminlere göre, Türkiye meyve üreten uluslar arasındaki konumunu geliştirmeye devam edecek. Ülkenizde meyve suyu endüstrisi, inovasyona açık birçok aktörden ibarettir ve Avrupa ile ABD dâhilinde uygulanan imalat teknolojisinden yararlanmaktadır. Günümüzde Türkiye meyve suyu ürünlerini dünyada 150 ülkeye ihraç ediyor. Bu da, Türk meyve suyu endüstrisinin ürünlerine olan talebi ortaya koymaktadır.

TÜRKİYE ELMA SUYU KONSANTRESİNDE KİLİT TEDARİKÇİ KONUMUNDA          
Uluslararası meyve suyu pazarında Türkiye hangi ürünleriyle ön plana çıkıyor?
Türkiye dünyada 4., Avrupa'da ise 2. en büyük elma üreticisidir. Bu da Türkiye'yi elma suyu konsantresinin kilit tedarikçilerinden biri haline getirmektedir. Şeftali talep olarak artış göstermektedir ve Türkiye ise vişnenin en büyük üreticisi ve narın ise anavatanıdır. Bu meyvelerin her biri, özellikle nara yönelik artan talep, Türkiye'nin coğrafi konumu ve geniş çeşitlilikte meyve türlerinin varlığı ile birleştiğinde Türkiye’yi global meyve suyu pazarında başrol oyuncusu haline getirmektedir.

Türkiye’nin global meyve suyu pazarından aldığı payı artırabilmesi için nelerin yapılması gerekiyor? Meyve tedariki, ayakta kalabilmek için devlet sübvansiyonuna gereksinim duyan çok sayıda küçük çaplı üretici nedeniyle büyük bir problem oluşturmaktadır. Bu küçük çiftliklerin bir şekilde kapsadıkları alanları genişletmeleri ya da en son teknoloji ürünü makineleri elde etmelerini ve böylece daha etkin iş görmelerini sağlayacak şekilde, daha büyük işletmeler haline gelmeleri için konsolide olmaları gerekmektedir.                                                                           Üstesinden gelinmesi gereken bir başka sorun da, Türkiye ve AB arasındaki Türkiye için Ortak Tarım politikasına uyumlu hale gelmede zorluklar oluşturan tarımsal yapı ve politik farklılıklardır. Bu konunun üstesinden gelmek için disiplinli bir yaklaşım gerekecektir.

30 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul’da yapılacak olan Dünya Meyve Suyu Günü’ne konuşmacı olarak katılacaksınız. Genel olarak bu etkinlikten neler bekliyorsunuz?    
Meyve Suyu Endüstrisi Derneği MEYED, Dünya Meyve Suyu Günü (WJD) konseptinin tanıtılmasında öncülük etti.  Dünya Meyve Suyu Günü’nün, 0 meyve suyu içmenin faydaları hakkında tüketici bilincini artırması hedefleniyor. Umarım ki, 30 Mayıs tarihindeki WJD Konferansı’nın farklı katılımcıları (medya, üniversite, devlet ve endüstri) 0 meyve suyunun, içecek kategorisindeki en sağlıklı alternatif olduğu mesajını alacaklardır. Bu etkinlik sayesinde, bu mesaj genel halk arasında paylaşılacaktır.

Ayrıca şunu da belirtmek isterim ki, MEYED Genel Sekreteri Sayın Ebru Akdağ, Türkiye’ye yönelik bilgilerle ilgili sorular için verdiğim cevaplara yönelik bilgilerin temin edilmesinde son derece önemli yardımlar sağladı. Bu vesileyle kendisine bir kez daha teşekkür etmek isterim.