Gıda Teknolojisi

Kamu - reel sektör - lojistik sektörü üçlüsünü bu yıl yeniden bir araya getiren Türkiye'nin alanında en büyük çaplı organizasyonu 2. Ekonomi ve Lojistik Zirvesi'nde 600'ün üzerinde sektör profesyoneli; paranın ve yükün yolunu aradığı global ekonomideki rekabetçi ortamda, Türkiye ve şirketler açısından bir adım öne çıkmanın formüllerini aradı, çözüm önerilerini tartıştı. Zirve kapsamında düzenlenen "Yılın Lojistikte Başarı Ödülleri Töreni" ile lojistiği iyi yöneten ve yönlendiren isimler ve şirketler ödüllerine kavuştu. 

 

Gıda Teknolojisi Dergisi’nin kardeş yayın organı olan UTA Lojistik Dergisi tarafından organize edilen ve "Rekabetçi Ekonomi İçin Güçlü Lojistik" sloganı ile kamu, reel sektör ve lojistik sektörünü buluşturan 2. Ekonomi ve Lojistik Zirvesi başta DEİK, TİM, DKİB, MTSO, UTİKAD, UND, TEDAR gibi 20'yi aşkın sektörel birlik ve derneğin desteğiyle 5 Nisan’da yapıldı. Borusan Lojistik, Ekol Lojistik, Sertrans Logistics, CEVA, İTT Lojistik, UTİKAD ve İDO gibi güçlü markaların sponsor olduğu 2. Ekonomi Ve Lojistik Zirvesi’nde; Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Orhan Birdal, Deniz Ticareti Genel Müdürü Cemalettin Şevli, Tehlikeli Madde ve Kombine Taşımacılık Genel Müdürü İzzet Işık, TCDD Taşımacılık A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Uras bakanlığın lojistik politikaları ve planları üzerinde konuşmalar yaptı. 

 

SOĞUK GIDA LOJİSTİĞİ NEDEN ÖNEMLİ?

Bu yıl ikincisi düzenlenen Ekonomi ve Lojistik Zirvesi kapsamında, dergimizin Bilimsel Yayın Kurulu Başkanı ve Haliç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Pala’nın oturum başkanlığını yaptığı “Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Paneli” iki oturum halinde gerçekleştirildi. Gıda sektöründe büyüme stratejileri ve yeni pazar arayışları, gıda sektörünün lojistik süreçlerinde karşılaştığı sorunlar, Türkiye’de soğuk zincir lojistiği ve izlenebilirlik uygulamaları, ATP Konvansiyonu ve gıda taşımacılığına yansımaları gibi konuların gündeme geldiği birinci oturuma; Türkiye Gıda İşverenleri Sendikası (TÜGİS) Başkanı Necdet Buzbaş, Meyve Suyu Endüstrisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İlker Güney, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik ve Meta Fonksiyonel Gıda Genel Müdürü Dr. İrfan Demiryol konuşmacı olarak katıldı. 

 

Panelin ikinci oturumunda ise; şirketlerin soğuk zincir yönetim stratejileri ve beklentileri, soğuk zincir lojistiğindeki zorluklar ve çözümler, depolama ve dağıtımda yeni yatırım ve öneriler gibi başlıklar masaya yatırıldı. Bu oturumda; Nestlé Türkiye Tedarik Zinciri Direktörü İlkay Kayganacı, ETİ Gıda Satış ve Lojistik Operasyonlar Müdürü Bora Tanyel, Novartis Lojistik Müdürü Nurettin Ekizoğlu, PepsiCo Türkiye Müşteri Hizmetleri ve Planlama Müdürü Necmettin Başol ve Godiva Tedarik Zinciri Yöneticisi Demirhan Tunç birer konuşma yaptı. 

 

GIDAYA ERİŞİM GÜÇLÜ LOJİSTİKTEN GEÇİYOR

Necdet Buzbaş – TÜGİS Başkanı

Türkiye’de gıda sektörünün büyüklüğünün 164 milyar dolar civarında seyrettiğini anlatan TÜGİS Başkanı Necdet Buzbaş, gıda sanayinin 83 milyar dolar ciro, 42 bin 560 adet işletme ve 564 bin 778 çalışan ile sektörde yer aldığına dikkat çekti. Türk gıda sanayinin önünde bazı fırsat ve zorlukların bulunduğuna işaret eden Buzbaş, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100’ncü yılı  olan 2023 yılında gıda sektör büyüklüğü hedefinin 300 milyar dolar olarak belirlendiğini, 150 milyar dolar tarım hasılası ve 40 milyar dolarlık da gıda ihracatı hedefinin konulduğunu anımsattı. Gerek iç pazarda gerekse dış pazarda gıda değer zincirinin en önemli halkasının ürünlerin tüketici ile buluşması olduğunu dile getiren Necdet Buzbaş, “Bunun taahhüt edilen zamanda, eksiksiz ve hasarsız, kabul edilebilir maliyetle yapılması çok önemli. Gıda sanayi ile lojistiğin yolları hammadde tedariğinden başlayarak tüketici ile buluşmaya kadar uzanıyor. Gıda ürünleri diğer sektör ürünlerine göre farklı. Koku çeken, kırılgan, çabuk bozulan vs. özel şartlar istiyor” dedi. Türkiye’de aylık enflasyonunun yükselmesinde gıda fiyatlarındaki oynaklığın en büyük neden olarak görüldüğünü ifade eden Buzbaş, “Gıda maddeleri enflasyonu genel enflasyonu %30 oranında etkiliyor. Enflasyona konu ürün sepetinde gıda ve içecek ürünlerinin ağırlığı %21.77. Maliye Bakanı açıklıyor. Tüm sorunlar lojistik eksiklikten kaynaklanıyor, soğuk zincir taşıma, soğuk depo vs. yoksa sebze ve meyvede %40 israf gerçekleşiyor” diye konuştu.  

 

Gıda maddeleri lojistiğinin ürüne özgün şartları gerekli kıldığını ve bu şartların sağlanmasının maliyeti artıracağını vurgulayan Necdet Buzbaş, gıda sektörünün talep ettiği lojistik süreçleri hakkında şunları paylaştı: “Güvenlik tedbirleri üst seviyede, çalıntı durumunda sistematik takip, riske karşı sigorta, depolama ve nakliye süreçlerinde AIB Standartları, eğitilmiş işgücü ve sürdürülebilir istihdam, dönemsel ihtiyaçlara (yılbaşı, bayram, noel, paskalya, özel günler, sezon açılışları, etkinlikler vb.) cevap verecek esneklik, küçülen siparişler ve artan teslimat frekanslarının getireceği maliyet artışlarını düşürecek ortak projeler üretme kapasitesi. kalite standartlarını sağlayacak uygun maliyetler sunma becerisi (çift katlı araç, yüksek tonajlı tankerler, silobas, otomatik elleçleme, güzergah optimasyonu, farklı modların birlikteliği, frigofrik çözümler), ürün izlenebilirliği ve recall (geri çağırma) sağlayabilecek yapı, depolama ve nakliye sırasında sıcaklık, nem, hava basıncı, konum vb. kontrolü ve kayıt (ATP Konvansiyonuna uygunluk), depolama ve nakliye sırasında farklı ürünlerin etkileşiminin önlenmesi sertifikalı ürünler (organik, helal, koşar vb.) için uygun altyapı, iade ürünler için toplama sistematiği, yeterli düzeyde FİFO (önce giren önce çıkar) ve FEFO (süresi önce biten önce çıkar) uygulamaları için sistem altyapısı gerekiyor.”

 

TÜKETİCİLER LOJİSTİK SÜREÇLERDE ŞEFFAFLIK İSTİYOR 

İlknur Menlik - TGDF Genel Sekreteri

Panelin ikinci konuşmacısı olan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik, tarladan sofraya kadar tüm süreçlerde gıda sektörünn birçok sorunla karşılaştığını anlattı. Gıda sektöründe faaliyet gösteren tüm bileşenler açısından birinci önceliği gıda güvenliğinin oluşturduğunu belirten Menlik, “Geldiğimiz noktada birçok şey hızla değişiyor. Bu değişimde ilk sırayı tüketici trendleri alıyor. Artık sağlıklı ve katma değeri yüksek ürünler talep ediliyor. Bu sebeple de gıda zincirinin geriye dönük bütün halkalarına da ciddi manada yön veriyor” dedi. 2016 yılında Berlin Teknik Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada gıda lojistiğini şekillendiren trendler üzerinde durulduğunu ve 100 gıda işletmesiyle bir anket yapıldığını aktaran Menlik, buna göre tüketicilerin gıda ile ilgili lojistik başlığı altındaki tüm operasyonlarda daha şeffaf bir süreç görmek istediklerini söyledi.  Menlik “Dolayısıyla yoğun bir baskı hisseden gıda üreticileri de değer zinciri içindeki tüm oyunculara karşı beklenti ve yaptırımlarını artırıyorlar” ifadesini kullandı.

 

Lojistik sektörünün verilerin aktarımı dışanda kalan her şeyi taşıdığını ve taşımaya devam edeceğini kaydeden TGDF Genel Sekreteri İlknur Menlik, bu noktada sürdürülebilirlik ve çevrenin korunması gibi konularda sorunlar yaşandığını açıkladı. Gıdaların son tüketiciye ulaşımına kadar bütün süreçlerdeki o ürünün karbon ayak izinin ne kadar azaltıldığının günümüzde çok önemli hale geldiğini vurgulayan Menlik, “Bu çerçevede gözler lojistik sektörüne çevriliyor. Dolayısıyla bu sektörden yasaların haricinde gıda sanayicilerinin de ciddi beklentileri var” şeklinde konuştu. 

 

TÜKETİCİ İZLENEBİLİRLİĞİN MALİYETİNİ KARŞILAMAYA HAZIR

İlker Güney – MEYED Başkanı

Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) Yönetim Kurulu Başkanı İlker Güney ise konuşmasında meyve suyu ve lojistik sektörleri arasında sürdürülebilirlik ilişkisine değindi. Türkiye’de meyve suyu ve salça sektörlerinin 3,5 – 4 milyon tonluk hammaddeyi opere ettiğini ve bunun paydaşlarından biri olarak 16 milyonluk bir nüfusu ilgilendirdiğini belirten Güney, sürdürülebilirliğin ciddi bir soru işareti olarak ortaya çıktığını anlattı. Özellikle tüketici baskısının artmaya başlamasıyla birlikte söz konusu bu nüfusun bu işi yapma arzusunun ortadan kalktığını ifade eden Güney, “Gelişmiş ülkelerde örneğin  ABD’de çok büyük ovalar yapılmış, tarım ve hayvancılık çok iyi tamamlandığı için sistem kooperatifler üzerinden işlerlik kazanmış. Ancak bu sistemin ayağında bir kriter belirlemişler. Bu kriter ise lojistik ulaşılabilirliktir. Lojistik ulaşılabilirlik ile sürdürülebilir ilişkinin bağı kurulmuş. Avrupa kıtasında da benzer bir sistem görüyoruz. Karayolu, tren ve denize inen bir yapısı var. Bu aşamada ülkemiz önemli bir konuma sahip. 2050 yılında Türkiye dünya nüfusunun %80-85’ine hizmet veren lojistik bir üsse dönüşebilir. Pekı buna ne kadar hazırız diye baktığımızda demiryollarıyla ilgili bir sıkıntımızın olduğu gerçeğiyle karşılaşıyoruz” şeklinde konuştu.

 

Günümüzde tüketicilerin gıda ürünlerinde izlenebilirliği görmek istediklerinin altını çizen İlker Güney, “Tüketici lojistik firmasının ürünü tarladan nasıl aldığını, nasıl taşıdığı, limanda gemiye nasıl yüklediğini, bununla ilgili belirli kontiminasyonları ve ısı değişikliklerini nasıl kontrol ettiğini bilmek istiyor. Bu çerçevede üretici firma ve lojistik partnerinin aynı şeyleri düşünmesi ve ortak bir strateji geliştirmesi büyük önem teşkil ediyor. Buradan kaynaklanacak ilave maliyetten de korkmamak gerekiyor. Çünkü izlenebilirliği talep eden tüketici de bundan kaynaklı olarak ürüne yansıyacak ek maliyeti ödemeye hazır. Her müşteriye aynı hizmeti veren bir kalite standardına geçmemiz gerekiyor. Çünkü müşteri kaybetmenin maliyeti felakettir” dedi.   

 

AR-GE VE İNOVASYONDAKİ SORUNLAR AŞILMALI

Dr. İrfan Demiryol – Meta Fonksiyonel Gıda Genel Müdürü

Panelin diğer konuşmacı Meta Fonksiyonel Gıda Genel Müdürü Dr. İrfan Demiryol da konuşmasında gıda üretimi, gıda sanayinin yapısı ve AR-GE hakkında bilgiler verdi. Türkiye’de 38,5 milyon ton hububat, 30 nilyon ton sebze, 18-20 milyon ton meyve, 1 milyon ton kırmızı et, 2 milyon ton civarında beyaz et ve 18-19 milyon ton da süt üretiminin gerçekleştiğini kaydeden Demiryol, 42 binden fazla işletmenin gıda sektöründe faaliyet gösterdiğini açıkladı. Ürünlerin bozulması ve yeni ürünlerin geliştirilmesi yönünde birtakım sorunların yaşandığını anlatan Demiryol, rekabetin artmasıyla birlikte gıda ürünlerinin kontrolü sürecinde tüketicilerin daha talepkar davrandıklarını belirterek, “Kontrolün üretimin dışına çıktığını görüyoruz. Artık talep eden fabrika ya da laboratuvarlar değil tüketiciler. Dolayısıyla tüketici beklentileri AR-GE sürecinde anlamlı bir hale geliyor” diye konuştu. 

 

TÜİK rakamlarına göre Türkiye’de AR-GE’ye 131 milyon liranın harcandığını anlatan Dr. İrfan Demiryol, bu paranın üçte birinin personel maaşlarına, %20’lık kısmının ekipman giderlerine gittiğini açıkladı. 2015 yılında Türkiye gıda sanayinin üretim değerinin 155 milyar dolara ulaştığını dile getiren Demiryol şöyle devam etti: “Bahsi geçen üretim değeriyle AR-GE’ye ayrılan parayı birbirine böldüğümüzde binde 8 gibi bir rakam ortaya çıkıyor. Dolayısıyla AR-GE’nin yapılıp yapılmadığını tartışmaya sunmamız lazım. Mühendis ve teknisyen düzeyinde AR-GE bölümlerinde 1000’den az kişi çalışıyor. Yani 42 bin işletmemizde 1000 AR-GE görevlisi istihdam ediliyor. Bir başka deyişle 40 işletmenin sadece 1 tanesinde AR-GE mühendisi ya da teknisyenleri bulunuyor. Bu görevlilerin ne kadar AR-GE ile uğraştıklarını tartışmak gerekiyor. İSO 500 listesine girmeyi başaran 90 gıda firmasının sadece 11’i kurumsal AR-Ge’lerini kurmuş durumda. Buradan firmalarımızın işletme AR-GE’lerinin olmadığı gibi bir anlam çıkmasın. AR-GE’nin temelinde bilimsel bir işlemin olması gerekir. Belki şirketlerin büyümesi AR-GE’ye ayrılan payın da artmasını hızlandırabilir. Eğer tüketici tarafından bir üründe bir değer yaratabiliyorsanız bu inovasyon olarak tanımlanıyor. Umarım gıda sanayimiz bu alandaki sıkıntıları aşar.”

 

LOJİSTİK OPERASYONLARIMIZDA SIFIR HATA HEDEFLİYORUZ 

İlkay Kayganacı - Nestlé Türkiye Tedarik Zinciri Direktörü 

İkinci oturumun ilk konuşmasını yapan Nestlé Türkiye Tedarik Zinciri Direktörü İlkay Kayganacı, 150 yıllık geçmişi olan  Nestlé’nin bir asrı aşkın süreden beri de Türkiye pazarında var olduğunu anlattı. Şirket olarak 189 ülkede, 500’e yakın fabrika ve 320 binden fazla çalışanıyla faaliyet gösterdiklerini açıklayan Kayganacı, 10 binin üzerinde ürünü tüketicilerle buluşturduklarını ifade etti. En başından itibaren Nestlé’nin Türkiye’de sürdürülebilir bir şekilde büyüdüğüne kaydeden Kayganacı, “İş ortaklarımız, çalışanlarımız ve tedarikçilerimizle birlikte 7 bin kişilik bir aileyiz. 12 kategoride 800’den fazla ürünü Türk tüketicisine sunuyoruz. Tedarik zinciri dediğimizde tarımdan başlayarak ürtetim, satın alma, distribütörler, lojistik, ürünün rafa konulması gibi her türlü operasyonumuzun odağında tüketicilerimize duyduğumuz sevgi ve bağlılık var. Tüketicimizin istemeyeceği her türlü unsuru da bu süreçte dışarıda bırakmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı. 

 

Lojistik operasyonlarını Gebze’de kurulu ana dağıtım merkezi, Karacabey’deki çoklu üretim merkezlerinin yanında bulunan bir depo ve 4 ayrı dağıtım merkezinden yönettiklerini anlatan İlkay Kayganacı, satışlarını 81 distribütörler ile gerçekleştirdiklerini, 15 yıldır da aynı lojistik firmasıyla çalıştıklarını belirtti. Operasyonlarında sıfır hata, maksimum güvenlik, uygun maliyet, maksimum bulununurluk ve sürdürülebilirliğin önemine vurgu yapan Kayganacı, iş güvenliğinin de kendileri için vazgeçilmez olduğunu sözlerine ekledi. Çalıştıkları firmaları tedarikçileri olarak değil iş ortakları olarak benimsediklerini anlatan İlkay Kayganacı, “Onların da bizimle aynı vizyonla hareket etmelerini bekliyoruz. Çünkü nihayetinde hedefimiz tüketilerimizi Nestlé ürünleriyle mutlu edebilmek” dedi. 

 

ETİ GÜCÜNÜ HIZLI VE TAZE DAĞITIMDAN ALIYOR 

Bora Tanyel - ETİ Gıda Satış ve Lojistik Operasyonlar Müdürü

ETİ Gıda’nın kendi özkaynaklarıyla lojistik faaliyetlerini sürdürdüğünü açıklayan şirketin Satış ve Lojistik Operasyonlar Müdürü Bora Tanyel ise, satışın daha rekabetçi bir dağıtım kanallarına sahip olabilmesi için gerekli lojistik ağı tasarlayabilmeyi ve gerekli lojistik süreçleri planlayarak hareket ettiklerini anlattı. ETİ’nin rekabetçi bir pazarda faaliyet gösterdiğini hatırlatan Tanyel, bu sebeple ürünlerin satış yerlerine en önce ve güvenli olarak ulaştırılmasının belirleyici olduğunu aktardı. Bulundukları kategorilerde planlı bir tüketimin söz konusu olmadığının altını çizen Tanyel, “Ürünlerin görsel olarak etkili bir yerde bulunması, taze olması, kendini beğendirebilmesi ve seçtirmesi çok kıymetli. Bu aşamada aktif nokta sayımız, aktif nokta başına düşen cirolarımız ve yaygınlığımız öne çıkıyor. Bunun da yolu etkili bir şehir içi dağıtım sisteminden geçiyor” şeklinde konuştu. 

 

ETİ Gıda olarak lojistik faaliyetlerinin odağında hızlı hareket ederek tüketicinin taleplerine en kısa sürede cevap verebilmenin bulunduğuna dikkat çeken Bora Tanyel, bu durumun satış noktalarına yakın olmayı gerektirdiğini söyledi. Diğer bir parametreyi tazelik olarak nitelendiren Tanyel, ürünlerin soğuk zincir kırılmadan en kısa süre içinde raftaki yerini almabilmesine dikkat ettiklerini anlattı. Geçtiğimiz yıl itibariyle İstanbul’da 2 konsalidasyon merkezi kurduklarını açıklayan Tanyel söyle konuştu: “Ürünlerimizin taze olarak satış kanallarına teslim edilebilmesi için ziyaret sıklığımızı artırıyor olmamız gerekiyor. Ziyaretlerin sıklaşması araç doluluklarından taviz vermek gibi sonuçlara yol açabiliyor. Bu gerçekten hareketle İstanbul’un her iki yakasında birer konsalidasyon merkezi oluşturduk. Özellikle Alaska Frigo ve ETİ Süt Burger gibi ürünlerimizin satış cirolarını artırmak istiyoruz. Hattan çıkan ürünleri bu konsalidasyon merkezlerine ulaştırıyoruz. Daha sonra şehrin içerisinde uygun lokasyonlar bularak aktarma istasyonları geliştirmek ve buradan da araçlarla satış noktalarına ulaştırıyoruz. 4 kategoride ürünlerimizin aynı anda taşınabildiği ve dağıtılabildiği taşıma ve depolama çözümleri geliştirdik. Bu yapı sayesinde şehir içinde aktif satış noktası sayımızı artırdık. Bu noktalara daha fazla taze ürün sunabiliyoruz.”        

 

BAŞARIMIZIN SIRRI YENİ NESİL LOJİSTİK

Demirhan Tunç - Godiva Türkiye Tedarik Zinciri Müdürü

Godiva Türkiye Tedarik Zinciri Müdürü Demirhan Tunç ise yaptığı sunumda, kurulduğu 1926 yılından bugüne premium çikolata pazarının devlerinden biri olan ve 10 yıl önce Yıldız Holding bünyeine katılan Godiva’nın lojistik süreçleri hakkında bilgi verdi. Godiva’nın 100’den fazla ülkede 750’nin üzerinde mağazasıyla lezzetlerini tüketicilere ulaştırdığını açıklayan Tunç, marka olarak 2010’dan itibaren Türkiye pazarında perakende, kurumsal satış (horeca) ve e-ticaret kanalları aracılığıyla faaliyet gösterdiklerini, perakende kanalında 12 mağaza ve 3 kiosklarının bulunduğunu anlattı. Ürünlerinin lojistiğinde soğuk zincirin çok yoğun kullanıldığına vurgu yapan Tunç, “Godiva premium bir marka ve ürünlerimiz rakiplerimize göre biraz pahalı. Bu sebeple lojistikte kaliteli süreçlerden taviz vermememiz çok önemli” dedi. 

 

Godiva’nın depolama sistemini yüksek standartlı bir hastaneye benzeten Demirhan Tunç, üst düzeyle hijyen kurallarının uygulandığını ve yüksek teknolojili ekipmanların kullanıldığını aktardı. Konuşmasında HGD ve EMD Depo çözündürme operasyonundan söz eden Tunç, Godiva dağıtım merkezi ve Türkiye operasyonu hakkında detayları paylaştı. “Yeni nesil lojistik eşittir mağazaya teslimat” diye konuşan Tunç bu sürecin faydalarını ise; lojistik maliyetlerin azaltılması, ürün tazeliği, zamandan tasarruf, kârlılık artışı ve iade optimizasyonu olarak sıraladı.  Panelin diğer iki konuşmacısı olan PepsiCo Türkiye Müşteri Hizmetleri ve Planlama Müdürü Necmettin Başol ve Novartis Lojistik Müdürü Nurettin Ekizoğlu da konuşmalarında gıda ve ilaç lojistiğinde şirket olarak uyguladıkları soğuk zincir lojistiğinin ayrıntılarını anlattı. 

 

GIDA SANAYİMİZ LOJİSTİĞİN ÖNEMİNİN FARKINDA

Prof. Dr. Mehmet Pala - Haliç Üniversitesi Öğretim Üyesi

Panel ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Oturum Başkanı Prof. Dr. Mehmet Pala, gıda sanayinin ülke ekonomisi ve beslenme açısından çok önemli bir sektör olduğunu söyledi. Böylesine önemli bir sektörün hammadde, teknoloji, maliyet ve ihracat gibi bazı sorunlarının olduğuna dikkat çeken Pala, “Bu panelimizde yapılan konuşmalardan da anlıyoruz ki lojistik de bu işin çok önemli bir parçası. Gıda firmalarının önemli bir maliyeti lojistik kalemine gidiyor. Bu oturumumuzda Türkiye’de gıda sanayinin son durumu ve lojistikle ilişkileri bağlamında bir fikir verebildiğimizi düşünüyorum. Konuşmalardan anlıyoruz ki ülkemizde gıda firmaları lojistiğin önemini çok iyi biliyor ve bu süreci en iyi şekilde yönetme gayreti içindeler. Dolayısıyla lojistik konusunun doğru olarak anlaşıldığını görüyorum. Bu da uzun yıllar gıda sanayinde ve üniversitede çalışmış biri olarak beni çok mutlu etti. Bu vesileyle bütün konuşmacılarımıza bir kez daha teşekkür ediyorum” diye konuştu.