Kasım ayının zam şampiyonu pırasa oldu
01/12/2025 - 12:35:00
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kasım ayında markette 42 ürünün 18’inde fiyat artışı, 24’ünde ise fiyat düşüşü görüldüğünü bildirdi. Kasımda fiyatı en fazla yükselen ürünün yüzde 149,5’luk fiyat artışıyla pırasa olduğunu açıklayan Bayraktar, yüzde 118,3 ile ıspanak, yüzde 71,7 ile fındık ve yüzde 58,5 ile Antep fıstığının takip ettiğini söyledi.
Mandalina ve diğer ürünlerde üretici – market farkı yüksek
Bayraktar, kasımda üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 392,86 ile mandalinada görüldüğünü kaydederek, mandalinadaki fiyat farkını yüzde 206,87 ile portakal, yüzde 203,80 ile ıspanak, yüzde 191,39 ile maydanoz ve yüzde 189,17 ile havucun takip ettiğini belirtti. Mandalinanın 4,9 kat, portakalın 3,1 kat, ıspanağın 3 kat, maydanoz, havuç ve kuru incirin 2,9 kat fazlaya satıldığını ifade eden Bayraktar, “Üreticide 6 lira 20 kuruş olan mandalina 30 lira 56 kuruşa, 16 lira 80 kuruş olan portakal 51 lira 55 kuruşa, 17 lira 53 kuruş olan ıspanak 53 lira 27 kuruşa, 5 lira 9 kuruş olan maydanoz 14 lira 82 kuruşa, 11 lira olan havuç 31 lira 81 kuruşa markette satıldı. Kasımda fiyatı en fazla artan ürün markette pırasa, üreticide ise patates oldu. Fiyatı en fazla düşen ürün markette marul, üreticide portakal olarak kayıtlara geçti. Kasımda markette 42 ürünün 18’inde fiyat artışı, 24’ünde fiyat düşüşü oldu” dedi.
Cumhuriyet Gazetesi’nde yer alan habere göre, pırasanın markette fiyatının yüzde 149,5 arttığını vurgulayan TZOB Genel Başkanı ŞemsiBayraktar, pırasayı yüzde 118,3 ile ıspanak, yüzde 71,7 ile fındık ve yüzde 58,5 ile Antep fıstığının takip ettiğini bildirdi. Markette marulun fiyatı yüzde 55 düşerken, maruldaki düşüşü yüzde 46,6 ile portakal ve yüzde 43,3 ile kuru soğan izledi.
Üreticide fiyat değişimi
Bayraktar, kasımda üreticide 34 ürünün 10’unda fiyat artışı, 18’inde fiyat düşüşü ve 6 ürünün fiyatında değişim olmadığını kaydetti. Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 43,1 ile portakalda görülürken, bunu yüzde 38 ile mandalina, yüzde 36,5 ile karnabahar ve yüzde 30,8 ile kabak izledi. En fazla fiyat artışı ise yüzde 34,9 ile patateste yaşandı; patatesi yüzde 34,6 ile salatalık, yüzde 17,2 ile pırasa ve yüzde 15,8 ile kuru incir takip etti.
Mandalina fiyatlarını etkileyen etkenler
Bayraktar, mandalinadaki fiyat değişimlerine değinerek, “Kasımda Adana’da tarım işçilerini organize eden elçi gruplarının ücret artışı talebiyle 10 gün greve gitmesi erkenci mandalina hasadını aksattı. Hasadın gecikmesi, erkenci çeşit mandalinaların dalında kalarak raf ömrünü kaybetmesine yol açtı. Ayrıca Rusya’nın Türkiye yerine alternatif ülkelere yönelmesi ihracatta daralmaya ve iç piyasada ürün fazlasına neden oldu. Geçen yıl mandalinada yok yılı yaşanmıştı, bu yıl ise var yılı olması ve diğer gelişmeler rekoltenin artmasına, arz fazlasına ve fiyatların hızlı düşmesine sebep oldu. Şu anda bölgede erkenci mandalina fiyatları 1-2 lira seviyelerine geriledi” değerlendirmesinde bulundu.
Aylık ve yıllık girdi maliyetleri
Diğer ürünlerdeki fiyat değişimlerini de aktaran Bayraktar, mandalinadaki sert fiyat düşüşünün portakal fiyatlarını da aşağı çektiğini belirtti. Karnabahar ve kabakta yaşanan arz fazlalığı ve talep düşüşü fiyatların gerilemesine neden olurken, soğan ve patates depoya alındığı için fiyatları arttı. Salatalık ve pırasada arz düşmesi fiyatları yükseltirken, kuru incirde talebin az olması fiyatları düşük tuttu. Kasımda talepte artışla birlikte kuru incir fiyatı yükseldi.
Bayraktar, kasımda amonyum nitrat gübresinin yüzde 5,6, amonyum sülfat gübresi yüzde 4,2, süt yemi yüzde 1, besi yemi yüzde 0,7 ve tarım ilacı fiyatlarının yüzde 13,6 arttığını paylaştı. Elektrik fiyatlarının yıllık yüzde 12,8 yükseldiğini, mazot fiyatlarının ise aylık yüzde 2,9, yıllık yüzde 29,9 arttığını ifade etti.